Op weg naar een deugdzame democratie: Een analyse van democratische deugden als aanvulling op de normatieve gebreken van de moderne liberale democratische samenleving

In “The Dialectics of Secularization: On Reason and Religion” (2006) wordt de discussie tussen Jürgen Habermas en de Paus Benedictus XVI weergegeven, waarin zij naar gemeenschappelijke grond zoeken in hun betrokkenheid met het welzijn van de geseculariseerde liberale Westerse democratische samenleving. Voortbouwend op deze betekenisvolle dialoog breng ik Habermas opnieuw in gesprek met de “belichaming van Katholieke orthodoxie”, deze keer in de persoon van Thomas Aquinas. Het doel van mijn onderzoek is het beantwoorden van de vraag: In hoeverre kan een democratische deugdenleer die gebaseerd is op de Christelijke filosofie van Aquino als aanvulling dienen voor de normatieve gebreken van de moderne seculiere liberale democratische samenleving? Deze vraag beantwoord ik voornamelijk aan de hand van Aquino’s verhandelingen over het koningschap en over de wet, enkele essays van Habermas, het debat tussen Habermas en Benedictus XVI en Jennifer Herdt’s analyse van democratische deugden....Show moreIn “The Dialectics of Secularization: On Reason and Religion” (2006) wordt de discussie tussen Jürgen Habermas en de Paus Benedictus XVI weergegeven, waarin zij naar gemeenschappelijke grond zoeken in hun betrokkenheid met het welzijn van de geseculariseerde liberale Westerse democratische samenleving. Voortbouwend op deze betekenisvolle dialoog breng ik Habermas opnieuw in gesprek met de “belichaming van Katholieke orthodoxie”, deze keer in de persoon van Thomas Aquinas. Het doel van mijn onderzoek is het beantwoorden van de vraag: In hoeverre kan een democratische deugdenleer die gebaseerd is op de Christelijke filosofie van Aquino als aanvulling dienen voor de normatieve gebreken van de moderne seculiere liberale democratische samenleving? Deze vraag beantwoord ik voornamelijk aan de hand van Aquino’s verhandelingen over het koningschap en over de wet, enkele essays van Habermas, het debat tussen Habermas en Benedictus XVI en Jennifer Herdt’s analyse van democratische deugden. Overeenkomstig met Aquino’s waarschuwingen voor tirannie beweert Habermas dat de liberale democratie middels doorgevoerde secularisering onder de heerschappij van het decisionistische model van een verzelfstandigde marktwerking is beland. Dit culmineert volgens hem in een maatschappij waarin de technische rationaliteit in naam van waardevrijheid haar eigen waardesysteem dicteert. Habermas roept daarom op tot de toepassing van politieke deugden als geneesmiddel voor de afbrekende maatschappelijke eenheid. Jennifer Herdt biedt hier een praktische invulling voor in de vorm van democratische deugden, die gebaseerd zijn op Thomistische deugdenleer. Hoewel Aquino geen voorstander was van democratie, hoeft dat volgens Habermas en Herdt niet te betekenen dat zijn gedachtegoed onbruikbaar is binnen de seculiere democratie. Zowel Christelijke als niet-Christelijke burgers kunnen vergelijkbare (burger)deugden inzetten om gemeenschappelijke doeleinden na te streven, zonder elkaars interpretaties van het gemeenschappelijk goede te devalueren. Zodoende kan het gebruik van hun gedeelde normatieve erfgoed democratie bevorderen en normatieve stabiliteit in een pluralistische samenleving in stand houden. Dit verzoek tot civiele samenwerking vormt een eerste stap richting de herwaardering van deugden en een herstel van een gefragmenteerde samenleving.Show less

Leiden University Student Repository

Documents

In Collections

Op weg naar een deugdzame democratie: Een analyse van democratische deugden als aanvulling op de normatieve gebreken van de moderne liberale democratische samenleving