Adaptieve vaardigheden van adolescenten met autisme, ODD/CD en beide stoornissen

Achtergrond: De algemene vraag in dit onderzoek is in hoeverre adolescenten met autisme en ODD/CD als comorbide stoornis, tekorten hebben in adaptieve vaardigheden? Onderzocht zijn verschillen in adaptieve vaardigheden bij een groep autistische adolescenten, een groep adolescenten met ODD/CD, een groep adolescenten met beide stoornissen en een groep zich normaal ontwikkelende adolescenten. Methode: De indeling van adolescenten in vier groepen is gemaakt met de Sociaal-Emotionele Vragenlijst (SEV) van Scholte en Van der Ploeg (2009). Het niveau van adaptief functioneren is gemeten met de experimentele vragenlijst Adaptieve Vaardigheden Jeugdigen (AVJ) van Scholte en Van der Ploeg. De aselecte steekproef bestond uit 573 Nederlandse adolescenten uit het Voortgezet Onderwijs, 303 jongens (53%) en 270 meisjes (47%), van 12 tot en met 18 jaar (M =14.11, SD = 1.55). Er zijn 21 drie-factor-variantieanalyses uitgevoerd, gevolgd door 21 een-factor-variantieanalyses en drie meervoudige...Show moreAchtergrond: De algemene vraag in dit onderzoek is in hoeverre adolescenten met autisme en ODD/CD als comorbide stoornis, tekorten hebben in adaptieve vaardigheden? Onderzocht zijn verschillen in adaptieve vaardigheden bij een groep autistische adolescenten, een groep adolescenten met ODD/CD, een groep adolescenten met beide stoornissen en een groep zich normaal ontwikkelende adolescenten. Methode: De indeling van adolescenten in vier groepen is gemaakt met de Sociaal-Emotionele Vragenlijst (SEV) van Scholte en Van der Ploeg (2009). Het niveau van adaptief functioneren is gemeten met de experimentele vragenlijst Adaptieve Vaardigheden Jeugdigen (AVJ) van Scholte en Van der Ploeg. De aselecte steekproef bestond uit 573 Nederlandse adolescenten uit het Voortgezet Onderwijs, 303 jongens (53%) en 270 meisjes (47%), van 12 tot en met 18 jaar (M =14.11, SD = 1.55). Er zijn 21 drie-factor-variantieanalyses uitgevoerd, gevolgd door 21 een-factor-variantieanalyses en drie meervoudige regressieanalyses. Resultaten: Adolescenten met autisme blijken op alle hoofd- en subdomeinen tekorten te hebben in adaptief gedrag. Zij verschillen niet van adolescenten met ODD/CD op ‘Omgang met ouders, volwassenen en gezag’, ‘School, werk en toekomst’, ‘Vrije tijd’, ‘Schoolwerkhouding’, ‘Zelfsturing’, ‘Besteding’ en ‘Regulering’. Op ‘Middelgebruik’, lijken jongeren met autisme op zich normaal ontwikkelende jongeren en jongeren met ODD/CD. Adolescenten met ODD/CD vallen uit op ‘Omgang met ouders, volwassenen en gezag’, ‘School, werk en toekomst’, ‘Autonomie en Zelfsturing’, ‘Redzaamheid’ en ‘Vrije tijd’. Wat betreft ‘Vrije tijd’ en ‘Zelfsturing’ verschillen zij niet van jongeren met autisme. Jongeren met ODD/CD vallen niet uit op ‘Omgang met leeftijdsgenoten’, ‘Toekomst’ en ‘Autonomie’. Adolescenten met autisme en ODD/CD vallen uit op alle hoofd- en subdomeinen. Op ‘Omgang met leeftijdsgenoten’, ‘Toekomst’ en ‘Middelengebruik’ valt deze groep in dezelfde mate uit als de groep adolescenten met autisme. Op ‘Volwassenen’, ‘Gezag’, ‘Schoolwerkhouding’ en ‘Middelengebruik’ vertonen zij evenveel tekorten als de groep jongeren met ODD/CD. Op de overige hoofd- en subdomeinen vertoont deze groep grotere tekorten ten opzichte van de tekorten die de andere twee stoornisgroepen hebben. Het meest voorspellend voor autisme blijken ‘Omgang met leeftijdsgenoten’, ‘Redzaamheid’, ‘Omgang met ouders, volwassenen en gezag’ en ‘Vrije tijd’. Het meest voorspellend voor ODD/CD blijken ‘Omgang met ouders, volwassenen en gezag’, ‘Vrije tijd’, ‘Leeftijd’ en ‘Omgang met leeftijdsgenoten’. Het meest voorspellend voor de combinatie van beide stoornissen blijken ‘Redzaamheid’, ‘Omgang met ouders, volwassenen en gezag’, ‘Vrije tijd’, ‘Omgang met leeftijdsgenoten’ en ‘School, werk en toekomst’. Conclusie: De vaardigheden waarop jongeren met autisme en/of ODD/CD bijgestuurd dienen te worden en de mate waarin dat moet gebeuren, blijken voor een deel per diagnostische groep te verschillen, maar voor een deel ook in belangrijke mate overeen te komen. Taxatie van deze vaardigheidstekorten is daarom van groot belang, rekening houdend met de onderliggende oorzaak van de problematiek zoals benoemd in de classificerende diagnostiek. Verder is gebleken dat adolescenten die de combinatie van beide stoornissen hebben, een aparte groep vormen. Dit heeft belangrijke consequenties voor behandeling.Show less

Leiden University Student Repository

Documents

In Collections

Adaptieve vaardigheden van adolescenten met autisme, ODD/CD en beide stoornissen