Tussen Maas en Rijn: de oudste vuurstenen artefacten uit Woerden?

In Woerden, locatie Snel en Polanen, heeft Ballast en van Oord Grondstoffen tussen 1992 en 2011een zandwinningproject bedreven. Tijdens deze zandwinning kwamen veel interessante paleolithische vondsten naar boven, waaronder dierlijk botmateriaal en vuurstenen artefacten. Deze vuurstenen artefacten zijn door amateurarcheoloog Pieter Stoel verzameld en naar de Universiteit Leiden gebracht om te worden onderzocht. In de totale verzameling vuursteen zijn 44 artefacten ontdekt. 28 stuks zijn geclassificeerd als onzeker en 78 stuks als niet-artefact. Binnen de artefactengroep zijn twee clusters te ontdekken. Het ‘bovenste niveau’ van artefacten bevindt zich tussen 19 en 26 meter diepte en heeft een datering van MIS3-4, maximaal 63.000 jaar oud. In deze artefactcluster bevinden zich 12 artefacten, waaronder een kern. In het ‘onderste niveau’ bevinden zich 31 artefacten, waaronder een werktuig. Dit niveau heeft een datering van MIS11/12, >370.000 jaar. De dateringen zijn gebaseerd op de...Show moreIn Woerden, locatie Snel en Polanen, heeft Ballast en van Oord Grondstoffen tussen 1992 en 2011een zandwinningproject bedreven. Tijdens deze zandwinning kwamen veel interessante paleolithische vondsten naar boven, waaronder dierlijk botmateriaal en vuurstenen artefacten. Deze vuurstenen artefacten zijn door amateurarcheoloog Pieter Stoel verzameld en naar de Universiteit Leiden gebracht om te worden onderzocht. In de totale verzameling vuursteen zijn 44 artefacten ontdekt. 28 stuks zijn geclassificeerd als onzeker en 78 stuks als niet-artefact. Binnen de artefactengroep zijn twee clusters te ontdekken. Het ‘bovenste niveau’ van artefacten bevindt zich tussen 19 en 26 meter diepte en heeft een datering van MIS3-4, maximaal 63.000 jaar oud. In deze artefactcluster bevinden zich 12 artefacten, waaronder een kern. In het ‘onderste niveau’ bevinden zich 31 artefacten, waaronder een werktuig. Dit niveau heeft een datering van MIS11/12, >370.000 jaar. De dateringen zijn gebaseerd op de geologie van het Rijn-Maas-systeem. Beide clusters lijken op elkaar wat betreft patina en verwering. Het meest voorkomend is een zwarte patina, daarnaast zijn er enkele bruine of anders kleurige patina’s. De verwering van de artefacten uit beide clusters is grotendeels gemiddeld, met enkele uitschieters naar zwaar en zeer zwaar. Verschillen tussen de beide clusters zijn te vinden in het type slagvlak, het dorsaal patroon en in de afmetingen. Zo bestaan de slagvlakken van de artefacten uit de bovenste cluster voornamelijk uit slagvlakken met een enkel litteken, terwijl de slagvlakken van de artefacten uit de bovenste cluster vaker uit meerdere facetten bestaan. Het dorsale patroon van de artefacten uit het bovenste niveau bestaat vaker uit een enkel dorsaal negatief, terwijl de artefacten uit het onderste niveau vaker meerdere negatieven bevat, al dan niet van een andere richting als het slagvlak. De artefacten uit het bovenste niveau zijn gemiddeld 5 millimeter langer en breder en wegen 3 gram zwaarder dan de artefacten uit het onderste niveau. Het Clactonian kent een lange geschiedenis van debat. Vooral de vraag of het Clactonian onderdeel uitmaakt van het Acheulean is veel bediscussieerd. De artefacten uit het onderste niveau van Woerden lijken goed te passen binnen het Clactonian: technologische kenmerken van de artefacten, de datering en de geologische situatie van Woerden ten tijde van MIS11/12 doen een overeenkomst veronderstellen. Meer onderzoek naar de paleolithische context van Woerden in Europa is echter nodig om een gedegen conclusie te trekken.Show less

Leiden University Student Repository

Documents

In Collections

Tussen Maas en Rijn: de oudste vuurstenen artefacten uit Woerden?