Beleidsverandering in starre politiek-bestuurlijke systemen

Het kunnen voorspellen van veranderingen is een waardevolle gave, zeker als het gaat om impactvolle veranderingen in anders grote stabiele systemen, zoals een economische crisis of een epileptische aanval bijvoorbeeld. Dergelijke veranderingen doen zich echter vaak plots voor zonder enige aanleiding of voorafgaand signaal. Scheffer et al. (2009) hebben hier onderzoek naar gedaan. Uit hun laboratoriumonderzoek naar uitsterving in planktonpopulaties zijn verschillende indicatoren van een verandering van een complex en stabiel systeem naar voren gekomen. Een van die indicatoren is het critical slowing down proces. Hierbij is er door een vertraagd herstelproces naar de evenwichtssituatie na een verstoring van het systeem sprake van een afnemende weerstand tegen verandering. Het systeem ‘remt af’ om een nieuwe weg in te slaan. Onderwijs is ook een star, stabiel en complex systeem. Zeker op gebied van artikel 23 van de Grondwet en de vrijheid van onderwijs waar het artikel voor staat. Het...Show moreHet kunnen voorspellen van veranderingen is een waardevolle gave, zeker als het gaat om impactvolle veranderingen in anders grote stabiele systemen, zoals een economische crisis of een epileptische aanval bijvoorbeeld. Dergelijke veranderingen doen zich echter vaak plots voor zonder enige aanleiding of voorafgaand signaal. Scheffer et al. (2009) hebben hier onderzoek naar gedaan. Uit hun laboratoriumonderzoek naar uitsterving in planktonpopulaties zijn verschillende indicatoren van een verandering van een complex en stabiel systeem naar voren gekomen. Een van die indicatoren is het critical slowing down proces. Hierbij is er door een vertraagd herstelproces naar de evenwichtssituatie na een verstoring van het systeem sprake van een afnemende weerstand tegen verandering. Het systeem ‘remt af’ om een nieuwe weg in te slaan. Onderwijs is ook een star, stabiel en complex systeem. Zeker op gebied van artikel 23 van de Grondwet en de vrijheid van onderwijs waar het artikel voor staat. Het artikel is sinds invoering in 1917 inhoudelijk niet meer veranderd, hoewel vanuit politiek en maatschappij er wel de nodige vraagtekens bij worden gesteld. Die politieke en maatschappelijke aandacht is essentieel voor het doorvoeren van een verandering. Die aandacht is nodig om momentum te creëren voor een mogelijkheid tot beleidsverandering, een zogeheten window of opportunity (Kingdon, 2002). Het doel van dit onderzoek is om de relatie tussen het starre onderwijssyteem en de mogelijkheid tot verandering op gebied van artikel 23 GW onder de loep te nemen. Dit wordt gedaan door het toepassen van de bevindingen van Scheffer et al. op het verloop van de politieke en maatschappelijke aandacht in het onderwijs. Hoge aandachtspieken kunnen windows of opportunity zijn en creëren daarmee een mogelijkheid tot verandering. Hiervoor is de volgende onderzoekdsvraag opgesteld: Hoe beïnvloedt de fluctuatie en de duur van de politieke en maatschappelijke aandacht voor artikel 23 van de Grondwet de mogelijkheid tot verandering van dat artikel in de periode van 1994 tot 2021? De politieke en maatschappelijke aandacht voor het onderwerp is gemeten door te kijken naar het aantal vermeldingen en verwijzingen naar het ondewerp in kranten en in parlementaire documentatie. Uit de resultaten is duidelijk geworden dat er een toenemende politieke en maatschappelijke aandacht is voor het onderwerp en dat er windows zijn (geweest). Het herstelproces van de aandacht neemt over de tijd heen af, dus er is sprake van critical slowing down. De resultaten geven daarentegen net een ander inzicht dan de theorie van Scheffer stelt. Dit heeft geleid tot een nieuw inzicht in de theorie.Show less

Leiden University Student Repository

Documents

In Collections

Beleidsverandering in starre politiek-bestuurlijke systemen