'Dat smaakt naar meer!' Over het gebruik van zeven specerijen in drie middeleeuwse kookboeken

Specerijen zijn belangrijk voor de geschiedenis om drie redenen. Allereerst brachten ze op grote schaal verschillende culturen van de westerse, oosterse en zuidelijke werelden samen. Deze ontmoetingen konden positief en harmonieus zijn, maar waren soms schadelijk en desastreus. Ten tweede stimuleerde de uitwisseling van specerijen de economische globalisatie waarbij acties in een gebied van de wereld grote gevolgen hadden voor mensen en gebeurtenissen op een ander afgelegen continent. Ten slotte veranderden specerijen de eetgewoontes van mensen die nieuwe culinaire ervaringen opdeden als gevolg van de handel, waardoor hun manier van het klaarmaken, eten en waarderen van voedsel veranderden. De geschiedschrijving hierover heeft zich lange tijd beperkt tot de handel in specerijen en de verhalen van individuen. Binnen het debat over specerijen in de middeleeuwen heeft zich echter een verschuiving voorgedaan. De nadruk is meer komen te liggen op het waarom van de handel. Jack Turner en...Show moreSpecerijen zijn belangrijk voor de geschiedenis om drie redenen. Allereerst brachten ze op grote schaal verschillende culturen van de westerse, oosterse en zuidelijke werelden samen. Deze ontmoetingen konden positief en harmonieus zijn, maar waren soms schadelijk en desastreus. Ten tweede stimuleerde de uitwisseling van specerijen de economische globalisatie waarbij acties in een gebied van de wereld grote gevolgen hadden voor mensen en gebeurtenissen op een ander afgelegen continent. Ten slotte veranderden specerijen de eetgewoontes van mensen die nieuwe culinaire ervaringen opdeden als gevolg van de handel, waardoor hun manier van het klaarmaken, eten en waarderen van voedsel veranderden. De geschiedschrijving hierover heeft zich lange tijd beperkt tot de handel in specerijen en de verhalen van individuen. Binnen het debat over specerijen in de middeleeuwen heeft zich echter een verschuiving voorgedaan. De nadruk is meer komen te liggen op het waarom van de handel. Jack Turner en Paul Freedman hebben grofweg drie redenen gegeven, namelijk smaak, aanzien en medicijn. In deze scriptie ben ik in het tiende eeuwse Arabische Kitab al-tabikh (Het boek der gekookte gerechten) van al-Warraq, het Franse boek Du fait de cuisine (Over koken) uit 1420 van Chiquart en het gedrukte Middelnederlandse Notabel boecxken van cokereyen (Opmerkelijke kookboek) uit omstreeks 1514 van vermoedelijk Thomas Vander Noot op zoek gegaan naar het gebruik van de zeven meest gebruikte middeleeuwse specerijen, namelijk peper, kaneel, kruidnagel, nootmuskaat, saffraan, gember en foelie, om te kijken in welke context van Turner en Freedman ze daadwerkelijk werden gebruikt. Mijn onderzoeksvraag was: werden de specerijen in de recepten uit de middeleeuwse kookboeken vooral ingezet vanwege hun smaak, hun vermeende medicinale krachten of vanwege het aanzien dat ze opleverden? Op deze manier hoopte ik de smaak van de middeleeuwen aan de hand van het gebruik van specerijen in de kookboeken vast te kunnen stellen.Show less

Leiden University Student Repository

Documents

In Collections

'Dat smaakt naar meer!' Over het gebruik van zeven specerijen in drie middeleeuwse kookboeken