Het onzegbare verbeeld: De kracht van film bij het verwerken van trauma in Iraanse cinema

De hoofdvraag: ‘hoe kan film helpen met het verbeelden en tevens verwerken van trauma?’, wordt beantwoord aan de hand van literatuuronderzoek en een analyse van twee voorbeelden uit hedendaagse Iraanse cinema. Persepolis (Marjane Satrapi, 2007) is een autobiografische animatiefilm over Satrapi (Marji) die opgroeit in Teheran tijdens de Iraanse Revolutie. De film uit kritiek op het Islamitisch regime, maar is ook een tekening van trauma. Satrapi schetst haar eigen ervaringen waarmee ze volledige controle heeft over hoe ze zichzelf en haar herinneringen afbeeldt. Dit is een vorm van reenactment waarbij controle over een traumatische gebeurtenis het slachtoffer helpt het trauma te verwerken. De simpele stijl verwijst naar het kinderlijke perspectief en verhult het geweld en de vergeten details waar trauma mee gepaard gaat. Het gebrek aan kleur wijst op het gebrek aan vrijheid, de zwart-witte blik van het Westen, of de universaliteit van de ervaring. Animatie is net als herinneringen en...Show moreDe hoofdvraag: ‘hoe kan film helpen met het verbeelden en tevens verwerken van trauma?’, wordt beantwoord aan de hand van literatuuronderzoek en een analyse van twee voorbeelden uit hedendaagse Iraanse cinema. Persepolis (Marjane Satrapi, 2007) is een autobiografische animatiefilm over Satrapi (Marji) die opgroeit in Teheran tijdens de Iraanse Revolutie. De film uit kritiek op het Islamitisch regime, maar is ook een tekening van trauma. Satrapi schetst haar eigen ervaringen waarmee ze volledige controle heeft over hoe ze zichzelf en haar herinneringen afbeeldt. Dit is een vorm van reenactment waarbij controle over een traumatische gebeurtenis het slachtoffer helpt het trauma te verwerken. De simpele stijl verwijst naar het kinderlijke perspectief en verhult het geweld en de vergeten details waar trauma mee gepaard gaat. Het gebrek aan kleur wijst op het gebrek aan vrijheid, de zwart-witte blik van het Westen, of de universaliteit van de ervaring. Animatie is net als herinneringen en ervaringen subjectief en is een goed medium om ze vast te leggen. Identificatie met Marji leidt de kijker door het proces van identiteitsvorming en verandert de eendimensionale blik van het Westen op Iran. My Stolen Revolution (Nahid Persson, 2013) is een documentaire waarin Persson haar mede-activisten van vroeger interviewt over hun tijd in gevangenschap. Persson heeft als exilic filmmaker een liminale identiteit tussen twee culturen. Haar voice-over is in het Zweeds maar de film gaat over Iran. Door bezig te blijven met Iran, behoudt ze haar Iraanse identiteit. Deze is echter gekoppeld aan het trauma van de dood van haar broer en haar schuldgevoel. Haar verlies van subjectiviteit en identiteit wegens haar onvermogen zijn dood te stoppen, maakt dat Persson moeilijk over het incident kan spreken. Door de vrouwen erover te vertellen, geeft ze woorden aan het onrepresenteerbare trauma. Ze krijgt haar subjectiviteit terug en kan zo haar trauma verwerken. Film is voor Persson een kunstvorm. De vrouwen maken andere kunst over hun ervaringen. In gevangenschap behielden ze daarmee hun subjectiviteit en achteraf bleven ze hun trauma’s afbeelden zodat het geen trauma’s maar herinneringen zijn.Show less

Leiden University Student Repository

Documents

In Collections

Het onzegbare verbeeld: De kracht van film bij het verwerken van trauma in Iraanse cinema