Wooninitiatieven en de eigen regie van bewoners en naasten

Hoewel het Persoonsgebonden Budget (PGB) in het bijzonder en wooninitiatieven in het algemeen (ook via Zorg in Natura) zijn ontworpen om eigen regie en gepersonaliseerde zorg te bevorderen, zijn er zorgwekkende signalen dat eigen regie in sommige wooninitiatieven, met name die beheerd door zorgondernemers, niet goed tot uiting komt. Dit staat in contrast met de oorspronkelijke bedoeling van deze initiatieven. Terwijl ouderinitiatieven vaak een hogere mate van eigen regie en tevredenheid ervaren, worden ondernemersinitiatieven gekenmerkt door een dominante besluitvorming door zorgaanbieders, wat leidt tot verminderde eigen regie en een afhankelijkheidsrelatie voor de bewoners. Er is daarom een dringende noodzaak om te onderzoeken hoe eigen regie wordt ervaren door bewoners en hun naasten in verschillende typen wooninitiatieven en welke factoren hierbij een rol spelen. De onderzoeksvraag luidt: "Ervaren de bewoners en hun naasten van bewoners- en ouderinitiatieven een andere mate van...Show moreHoewel het Persoonsgebonden Budget (PGB) in het bijzonder en wooninitiatieven in het algemeen (ook via Zorg in Natura) zijn ontworpen om eigen regie en gepersonaliseerde zorg te bevorderen, zijn er zorgwekkende signalen dat eigen regie in sommige wooninitiatieven, met name die beheerd door zorgondernemers, niet goed tot uiting komt. Dit staat in contrast met de oorspronkelijke bedoeling van deze initiatieven. Terwijl ouderinitiatieven vaak een hogere mate van eigen regie en tevredenheid ervaren, worden ondernemersinitiatieven gekenmerkt door een dominante besluitvorming door zorgaanbieders, wat leidt tot verminderde eigen regie en een afhankelijkheidsrelatie voor de bewoners. Er is daarom een dringende noodzaak om te onderzoeken hoe eigen regie wordt ervaren door bewoners en hun naasten in verschillende typen wooninitiatieven en welke factoren hierbij een rol spelen. De onderzoeksvraag luidt: "Ervaren de bewoners en hun naasten van bewoners- en ouderinitiatieven een andere mate van regie dan de bewoners/naasten van ondernemersinitiatieven en hoe leiden deze initiatiefvormen tot deze gevoelens?". Maatschappelijk gezien is het van cruciaal belang om de eigen regie van Wet Langdurige Zorg (WLZ) cliënten te waarborgen, vooral gezien hun intensieve zorgbehoeften. Een dieper begrip van de dynamiek en uitdagingen van wooninitiatieven draagt bij aan een gepersonaliseerde benadering van zorg en kan leiden tot verbeterde kwaliteit van leven voor deze doelgroep. Op wetenschappelijk niveau draagt dit onderzoek bij aan het vullen van de kennislacunes met betrekking tot de impact van wooninitiatieven op eigen regie. Studies met een focus op mensen met een verstandelijke beperking zijn vaak ondervertegenwoordigd in onderzoek, terwijl deze groep juist extra aandacht verdient wegens de kwetsbare positie in het zorglandschap. Dit onderzoek biedt de mogelijkheid om deze lacune aan te pakken en draagt zo bij aan een inclusievere wetenschappelijke benadering van zorgonderzoek. Bovendien biedt dit onderzoek nieuwe inzichten in de mechanismen die ten grondslag liggen aan de ervaren eigen regie in wooninitiatieven, waardoor beleidsmakers en zorgverleners effectievere interventies kunnen ontwikkelen om de eigen regie van mensen met een beperking te bevorderen. De dataverzameling omvat interviews met bewoners, naasten, en zorgprofessionals van verschillende wooninitiatieven. Een semigestructureerde interviewaanpak wordt gebruikt om flexibiliteit te bieden en specifieke indicatoren zoals eigen regie te identificeren. Deze aanpak is geschikt voor het vastleggen van de ervaringen van de betrokkenen en wordt aangevuld met secundaire data zoals jaarrapporten en website-informatie van de wooninitiatieven. De vergelijkende casestudy wordt gebruikt om verschillen en overeenkomsten tussen de wooninitiatieven te analyseren en patronen te identificeren. De theorie die ten grondslag ligt aan dit onderzoek richt zich op de organisatorische kenmerken van zowel bewoner-ouderinitiatieven als ondernemersinitiatieven. Bewoner-ouderinitiatieven kennen een vorm van actief burgerschap, waarbij de nadruk ligt op betrokkenheid en samenwerking tussen alle betrokkenen. Ondernemersinitiatieven daarentegen opereren vanuit een verdienmodel en worden vaak gekenmerkt door bureaucratische elementen. Uit de bevindingen van dit onderzoek komt naar voren dat ouderinitiatieven die een combinatie hebben van hoge werkvrijheid en lage regeldruk het meest gunstig zijn voor het stimuleren van eigen regie bij bewoners. Hoewel ondernemersinitiatieven ook regelruimte kunnen bieden voor eigen regie, wordt de mate van eigen regie sterk bepaald door hoe deze ruimte wordt benut. Uit de resultaten bleek verder dat, ondanks een situatie van hoge werkdruk in het ondernemersinitiatief, toch een hoge mate van eigen regie kon worden ervaren. Dit wijst erop dat hoewel hoge werkdruk doorgaans wordt geassocieerd met verminderde eigen regie, er situaties zijn waarin dit niet het geval is. Opvallend was dat in dit geval, waar het om een ondernemersinitiatief ging, geen werkvrijheid werd verwacht, maar toch aanwezig bleek te zijn. Deze bevinding benadrukt de complexiteit van de relatie tussen werkdruk, werkvrijheid en eigen regie, waarbij het effect afhangt van verschillende contextuele factoren. Het onderzoek bevestigt dat bewoners en hun naasten in ouderinitiatieven een hogere mate van ervaren eigen regie hebben dan die in ondernemersinitiatieven. Deze bevinding benadrukt het belang van het ondersteunen en faciliteren van ouderinitiatieven om de eigen regie van bewoners te bevorderen. Echter, de relatie met werkdruk, werkvrijheid en regelruimte is complex en afhankelijk van verschillende contextuele factoren. Het blijft echter een constante bevinding dat regeldruk een beperkende factor vormt bij ondernemersinitiatieven met zorg in natura wat betreft de ervaren eigen regie van bewoners en hun naasten. Het onderzoek benadrukt enkele beperkingen, zoals de uitdaging om directe input van bewoners met een verstandelijke beperking te verkrijgen. Voor vervolgonderzoek is het aan te bevelen om diverse methoden te gebruiken om de ervaringen van bewoners nauwkeuriger vast te leggen. Een andere aanbeveling omvat ook een diepgaandere analyse van machtsdynamieken binnen ondernemersinitiatieven als gevolg van een gebrek aan alternatieven, en de ontwikkeling van interventies ter versterking van de eigen regie van bewoners.Show less

Leiden University Student Repository

Documents

In Collections

Wooninitiatieven en de eigen regie van bewoners en naasten