Begrip van cijfers in het nieuws. De menselijke maat als referentiekader.

Cijfers worden vaak in het nieuws gebruikt zoals percentages en euro’s. Deze cijfers kunnen invloed hebben op de beoordeling van nieuwsberichten: ze kunnen nieuws en ze kunnen journalisten geloofwaardiger maken. Toch worden cijfers in het nieuws niet altijd begrepen. Zo zijn bijvoorbeeld zeer kleine en zeer grote getallen lastig voor te stellen. Veel stijlboeken en populaire literatuur geven daarom het advies: schrijf onvoorstelbare cijfers met een vergelijking met de menselijke maat. Dit schrijfadvies suggereert dat onvoorstelbare cijfers beter begrepen worden zodra deze met een menselijke maat worden vergeleken. Tot nu toe is het schrijfadvies nog niet goed empirisch onderbouwd en is het schrijfadvies nog niet goed theoretisch verklaard. Het doel van deze scriptie is om het schrijfadvies empirisch te onderbouwen en theoretisch te verklaren. Daarbij staan twee onderzoeksvragen centraal: Kan een herinneringsexperiment het schrijfadvies ‘schrijf onvoorstelbare cijfers met een...Show moreCijfers worden vaak in het nieuws gebruikt zoals percentages en euro’s. Deze cijfers kunnen invloed hebben op de beoordeling van nieuwsberichten: ze kunnen nieuws en ze kunnen journalisten geloofwaardiger maken. Toch worden cijfers in het nieuws niet altijd begrepen. Zo zijn bijvoorbeeld zeer kleine en zeer grote getallen lastig voor te stellen. Veel stijlboeken en populaire literatuur geven daarom het advies: schrijf onvoorstelbare cijfers met een vergelijking met de menselijke maat. Dit schrijfadvies suggereert dat onvoorstelbare cijfers beter begrepen worden zodra deze met een menselijke maat worden vergeleken. Tot nu toe is het schrijfadvies nog niet goed empirisch onderbouwd en is het schrijfadvies nog niet goed theoretisch verklaard. Het doel van deze scriptie is om het schrijfadvies empirisch te onderbouwen en theoretisch te verklaren. Daarbij staan twee onderzoeksvragen centraal: Kan een herinneringsexperiment het schrijfadvies ‘schrijf onvoorstelbare cijfers met een vergelijking met de menselijke maat’ empirisch onderbouwen en kan de conceptuele metafoortheorie van Lakoff en Johnson (1980) dit schrijfadvies verklaren? Als het schrijfadvies beter empirisch onderbouwd en theoretisch verklaard wordt, dan zullen journalisten het schrijfadvies vaker opvolgen waardoor nieuwsconsumenten beter ingewikkelde cijfers in nieuwsberichten kunnen interpreteren betreffende wetenschappelijke en technologische onderzoeken. Hierdoor kunnen mensen zorgvuldiger meedoen aan maatschappelijke discussies. Deze scriptie voert ten eerste een herinneringsexperiment uit om het schrijfadvies empirisch te onderbouwen. In dit experiment moeten deelnemers onvoorstelbare cijfers herinneren nadat ze nieuwsberichten met cijfers met en zonder vergelijking met de menselijke maat hebben gelezen. Het begrip van onvoorstelbare cijfers wordt door herinnering gemeten, omdat herinnering in de onderzoeksliteratuur wordt gezien als één van de basisaspecten van begrip. Bovendien is het binnen de beperking van deze masterscriptie niet haalbaar om meerdere aspecten van begrip in aparte experimenten te onderzoeken. Om het effect van de vergelijking met de menselijke maat op het onthouden van onvoorstelbare cijfers te testen, zijn er twee versies gemaakt waarin telkens drie nieuwsberichten met of zonder vergelijking met de menselijke maat worden weergegeven. De hypothese bij dit experiment is: onvoorstelbare cijfers in nieuwsberichten met een vergelijking met de menselijke maat worden gemiddeld vaker onthouden dan onvoorstelbare cijfers in nieuwsberichten zonder een vergelijking met de menselijke maat. Uit de resultaten van het herinneringsexperiment van deze scriptie blijkt dat onvoorstelbare cijfers niet vaker, maar juist minder vaak worden onthouden zodra deze met een vergelijking met de menselijke maat worden weergegeven. Zo wordt een onvoorstelbaar cijfer in één nieuwsbericht significant slechter onthouden met een vergelijking met de menselijke maat. Doordat het herinneringsexperiment niet heeft kunnen aantonen dat de vergelijking met de menselijke maat een positief effect heeft op het onthouden van onvoorstelbare cijfers, kan het schrijfadvies niet door het herinneringsexperiment empirisch worden onderbouwd. Ten tweede stelt deze scriptie de conceptuele metafoortheorie van Lakoff en Johnson (1980) voor als theoretische verklaring voor het schrijfadvies. Deze theorie suggereert namelijk dat een concept (zoals een onvoorstelbaar cijfer) beter begrepen en ervaren kan worden in termen van de structuur van een ander concept (zoals een menselijke maat). Daarbij is de conceptuele metafoortheorie ook specifiek toepasbaar op het begrijpen van wiskundige concepten. Bovendien legt deze theorie uit waarom een eenheid in een vergelijking met de menselijke maat een bekend referentiepunt moet hebben: fysiek bekende structuren organiseren onze ervaring en begrip van dingen om ons heen. Doordat het herinneringsexperiment van deze scriptie niet het schrijfadvies empirisch onderbouwt, kan de conceptuele metafoortheorie van Lakoff en Johnson (1980) ook (nog) niet als theoretische verklaring voor het schrijfadvies worden aangenomen. Naar aanleiding van de resultaten van het herinneringsexperiment van deze scriptie wordt aanbevolen om de experimentopzet te herzien. Zo zouden nieuwsberichten bijvoorbeeld gemiddeld minder getallen kunnen bevatten, omdat veel verkeerde antwoorden in het experiment gelijk zijn of lijken op andere getallen uit hetzelfde of uit andere nieuwsbericht(en). Zodra onvoorstelbare cijfers wel significant vaker worden onthouden met vergelijking met de menselijke maat in een verbeterd herinneringsexperiment, zou eventueel vervolgonderzoek zich specifiek kunnen richten op het onderscheid tussen goede en slechte vergelijkingen met de menselijke maat. Zo stellen diverse stijlboeken dat een goede vergelijking met een menselijke maat een bekende eenheid en een voorstelbaar cijfer moet bevatten.Show less

Leiden University Student Repository

Documents

In Collections

Begrip van cijfers in het nieuws. De menselijke maat als referentiekader.