Vrijheid in het Nederlands onderwijsbestel

In de huidige tijd van polarisering, technologisering en digitalisering zijn onze liberale vrijheden niet meer zo vanzelfsprekend. Onze democratische rechtsstaat staat onder druk. Voor een oplossing kijkt men al snel naar het onderwijs, maar dat gaat zelf gebukt onder de gevolgen van het economisch rendementsdenken. Hoofdvraag in deze scriptie is: Hoe kan het toekomstig Nederlands onderwijs vorm en inhoud worden gegeven om te bewerkstelligen dat we, als mens en als burger, onze vrijheden beter leren bewaken en dat onze liberale democratische rechtsstaat wordt versterkt? Om een antwoord op deze vraag te formuleren bespreek ik allereerst om welke vrijheden het gaat en noem ik een aantal ontwikkelingen waardoor ze onder druk zijn komen te staan. Ook Plato’s beschrijving van de democratie komt aan de orde. Vervolgens bespreek ik wat de doelen van onderwijs zijn. Vertrekpunt daarbij is de visie van Aristoteles. Vervolgens wordt besproken wat in Nederland zwaarder moet wegen, het algemeen...Show moreIn de huidige tijd van polarisering, technologisering en digitalisering zijn onze liberale vrijheden niet meer zo vanzelfsprekend. Onze democratische rechtsstaat staat onder druk. Voor een oplossing kijkt men al snel naar het onderwijs, maar dat gaat zelf gebukt onder de gevolgen van het economisch rendementsdenken. Hoofdvraag in deze scriptie is: Hoe kan het toekomstig Nederlands onderwijs vorm en inhoud worden gegeven om te bewerkstelligen dat we, als mens en als burger, onze vrijheden beter leren bewaken en dat onze liberale democratische rechtsstaat wordt versterkt? Om een antwoord op deze vraag te formuleren bespreek ik allereerst om welke vrijheden het gaat en noem ik een aantal ontwikkelingen waardoor ze onder druk zijn komen te staan. Ook Plato’s beschrijving van de democratie komt aan de orde. Vervolgens bespreek ik wat de doelen van onderwijs zijn. Vertrekpunt daarbij is de visie van Aristoteles. Vervolgens wordt besproken wat in Nederland zwaarder moet wegen, het algemeen belang of individuele vrijheden. Daarbij ga ik in op de reikwijdte van de vrijheid van onderwijs. Vervolgvraag is in hoeverre het wenselijk is om burgerschapsonderwijs en/of persoonsvorming verplicht onderdeel te maken van het curriculum en zo ja, hoe dat kan worden gerechtvaardigd in een politiek liberaal land als Nederland, omdat dergelijk verplicht onderwijs op gespannen voet staat met de liberale waarden. De meningen hierover lopen uiteen, zo laat ik zien aan de hand van de visies van onder anderen Fowler, Brighouse en Rawls. Tevens ga ik in op de Capability Approach en de benadering van Nussbaum. Aan de hand van onder andere de theorieën van Rawls en Nussbaum zal ik verdedigen dat het wenselijk is het algemeen belang boven de vrijheden van het individu te stellen en bepaalde grenzen te stellen aan onze vrijheden, juist om deze te beschermen. Daarna bespreek ik drie onderwijsmodellen die Robeyns onderscheidt en ga ik in op de vraag welk onderwijsmodel het meest geschikt is voor Nederland. In het laatste deel beoordeel ik de plannen voor het toekomstig onderwijs zoals geformuleerd in het eindadvies van Platform 2032 en beargumenteer ik waarom deze slechts gedeeltelijk tegemoetkomen aan de in het voorafgaande deel door mij geformuleerde wensen.Show less

Leiden University Student Repository

Documents

In Collections

Vrijheid in het Nederlands onderwijsbestel