De vier gedaanten van een … biechtvader? Een medische artestekst uit een religieus verzamelhandschrift in context

In dit BA-eindwerkstuk staat de artestekst ‘Vanden vier aensichten eyns meysters’ centraal, afkomstig uit het religieuze verzamelhandschrift Leiden, UB, BPL 2473 (eind 15e eeuw, ook wel bekend als ‘de Dikzak’). Mijn hoofdvraag is: hoe verhoudt de profane tekst ‘Vanden vier aensichten eyns meysters’ zich tot de hypothese dat BPL 2473 is samengesteld door een biechtvader voor een (vrouwelijk-)religieus publiek? Het kader van mijn onderzoek is de materiële filologie. In deze benadering staat het handschrift zelf als materieel voorwerp en de integrale tekstuele inhoud daarvan centraal. In het eerste hoofdstuk voer ik daarom codicologisch onderzoek uit naar het verzamelhandschrift en bekijk ik de tekstuele inhoud ervan, om tot een beter begrip te komen van de plaats van de artestekst in het materiële en tekstuele geheel. In het tweede hoofdstuk maak ik een vergelijking tussen de artestekst uit Leiden en twee andere overgeleverde varianten van deze tekst uit Brussel (KB, II 3084) en...Show moreIn dit BA-eindwerkstuk staat de artestekst ‘Vanden vier aensichten eyns meysters’ centraal, afkomstig uit het religieuze verzamelhandschrift Leiden, UB, BPL 2473 (eind 15e eeuw, ook wel bekend als ‘de Dikzak’). Mijn hoofdvraag is: hoe verhoudt de profane tekst ‘Vanden vier aensichten eyns meysters’ zich tot de hypothese dat BPL 2473 is samengesteld door een biechtvader voor een (vrouwelijk-)religieus publiek? Het kader van mijn onderzoek is de materiële filologie. In deze benadering staat het handschrift zelf als materieel voorwerp en de integrale tekstuele inhoud daarvan centraal. In het eerste hoofdstuk voer ik daarom codicologisch onderzoek uit naar het verzamelhandschrift en bekijk ik de tekstuele inhoud ervan, om tot een beter begrip te komen van de plaats van de artestekst in het materiële en tekstuele geheel. In het tweede hoofdstuk maak ik een vergelijking tussen de artestekst uit Leiden en twee andere overgeleverde varianten van deze tekst uit Brussel (KB, II 3084) en Wolfenbüttel (HAB, Mf 141 (1)), om meer zicht te krijgen op de herkomst en het functioneringsmilieu van de tekst op zich. In het derde hoofdstuk voer ik literatuuronderzoek uit over de verhouding tussen het geestelijk ambt en een medische functie in de (late) Middeleeuwen. Ik concludeer allereerst dat de artestekst zeer waarschijnlijk gefunctioneerd heeft in een milieu van artsen of andere medici. Daarnaast stel ik dat het niet ongewoon was voor geestelijken zoals biechtvaders om zich bezig te houden met medische zaken. Tegelijkertijd wordt van geestelijken verwacht dat ze uit liefdadigheid geneeskunde beoefenen, terwijl de artestekst gaat over het probleem dat patiënten artsen niet willen betalen na genezing. De opname van ‘Vanden vier aensichten eyns meysters’ in BPL 2473 blijft dus opmerkelijk in het licht van de hypothese dat het handschrift is samengesteld door een biechtvader voor een (vrouwelijk-)religieus publiek.Show less

Leiden University Student Repository

Documents

In Collections

De vier gedaanten van een … biechtvader? Een medische artestekst uit een religieus verzamelhandschrift in context