De term executieve functies is overkoepelend voor verschillende vaardigheden die verantwoordelijk zijn voor het controleren en reguleren van cognitieve processen. Normale ontwikkelingsmodellen van...Show moreDe term executieve functies is overkoepelend voor verschillende vaardigheden die verantwoordelijk zijn voor het controleren en reguleren van cognitieve processen. Normale ontwikkelingsmodellen van executieve functies in de vroege kinderjaren zijn van belang om verstoringen in deze ontwikkeling vroeg te kunnen onderkennen en vroege interventie in te zetten. Dit onderzoek is gericht op het in kaart brengen van de ontwikkeling van executieve functies bij Nederlandse jongens en meisjes in de leeftijd van twee tot en met vijf jaar. Er is nog geen eerder onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van executieve functies gedurende deze voorschoolse periode waarbij gebruik is gemaakt van gedragobservaties van kinderen in hun dagelijkse omgeving, waardoor dit onderzoek vernieuwend is. Een algemene vragenlijst en de observatievragenlijst BRIEF-P zijn door 856 ouders ingevuld met betrekking tot 53.3% jongens en 46.7% meisjes in de leeftijd van twee tot en met vijf jaar. De BRIEF-P omhelst vijf klinische schalen, die elk een specifiek aspect weergeven van het executief functioneren: inhibitie, cognitieve flexibiliteit, emotionele controle, werkgeheugen en plannen/organiseren. Na analyse blijkt er een ontwikkeling van de executieve functie inhibitie vanaf drie jaar en van de executieve functies cognitieve flexibiliteit en werkgeheugen vanaf vier jaar en vertonen jongens bij alle executieve functies meer problemen dan meisjes, waarbij de leeftijdsfase waarin dit voorkomt verschilt per executieve functie. De bevindingen in dit onderzoek leiden tot een aantal inzichten die waardevol zijn voor het onderzoeksgebied omdat ze bestaande theorieën ondersteunen, ontstaan uit onderzoek met behulp van neurocognitieve taken, en extra kracht bij zetten omdat er in dit onderzoek gebruik is gemaakt van een observatievragenlijst om de ontwikkeling van executieve functies in kaart te brengen.Show less
Op het gebied van migratie en generatie verschillen zijn er tot nu toe verschillende onderzoeken uitgevoerd. Er is tot nu toe weinig onderzoek op het gebied van migratie én het gezinsdynamiek...Show moreOp het gebied van migratie en generatie verschillen zijn er tot nu toe verschillende onderzoeken uitgevoerd. Er is tot nu toe weinig onderzoek op het gebied van migratie én het gezinsdynamiek uitgevoerd. Het huidig onderzoek probeert inzicht te verkrijgen in het gezinsdynamiek bij Turkse migrantengezinnen in Nederland op het gebied van acculturatie, adaptatie, familiewaarden en acculturatie conflict. De onderzoeksgroep bestaat uit vijftig gezinnen, waarbij de samenstelling van elk gezin bestaat uit een vader, moeder en een adolescent. De participanten zijn geworven vanuit verschillende gemeentes, waaronder 's-Gravenhage, Delft, Schiedam en Rotterdam. De acculturatie variabelen vertonen geen samenhang met het psychologisch welzijn van de Turkse migrantenjongeren en de ervaren stress bij de opvoeding van de Turkse migrantenouders in Nederland. Ondanks dat de Turkse migrantengezinnen binnen het gezin verschillen vertonen op Turkse identiteit ontstaat er geen acculturatieconflict bij de Turkse migrantengezinnen in Nederland.Show less
Een goede nachtrust is van belang voor het goed kunnen functioneren in het dagelijks leven. Dit geldt niet alleen voor volwassenen, maar ook voor kinderen. Het effect van slaaptekort of een teveel...Show moreEen goede nachtrust is van belang voor het goed kunnen functioneren in het dagelijks leven. Dit geldt niet alleen voor volwassenen, maar ook voor kinderen. Het effect van slaaptekort of een teveel aan slaap is bij kinderen nog niet voldoende onderzocht. In dit onderzoek wordt het effect gemeten van een uur slaapbeperking of een uur slaapverlenging op het functioneren van het werkgeheugen bij kinderen in de basisschoolleeftijd. Het werkgeheugen is een cognitieve functie die bij kinderen helpt om goed mee te kunnen op school en om op de juiste wijze om te gaan met sociale situaties. Het is daarom een belangrijke factor voor het effect van slaaptekort. De mogelijkheid bestaat dat de invloed op het werkgeheugen, van het slaaptekort of teveel slaap, beïnvloedt wordt door het chronotype. Dit chronotype bepaalt op welk tijdstip op de dag het lichaam het meest actief is en men het beste kan functioneren. Aan het onderzoek namen 57 kinderen deel in de leeftijd van acht tot en met elf jaar op het regulier basisonderwijs. Met behulp van een slaaplogboek en een neuropsychologische taak voor het meten van het werkgeheugen (cijferreeksen) is gekeken wat het effect is van een uur slaapbeperking of verlenging gedurende drie dagen. Slaapbeperking of slaapverlenging heeft geen significant effect op de totaal score van cijferreeksen (F(2, 24)= 2.49; p= .09) en cijferreeksen achterwaarts (F(2,24)= 1.06; p= .35). Er is wel een significant effect op de cijferreeksen voorwaarts (F(2,24)= 6.02; p= .005). De kinderen halen een significant hogere score op de taak cijferreeksen voorwaarts na een slaapverlenging of slaapbeperking. Een verklaring voor het effect bij cijferreeksen voorwaarts komt mogelijk door een leereffect dat behaald is op de taak cijferreeksen. Een interactie effect met chronotype wordt niet gevonden, door een mogelijk te kleine steekproef.Show less
In deze studie zijn een aantal executieve functies (EF) getest van 137 normaalbegaafde (NB) en 54 hoogbegaafde (HB) kinderen. Specifiek zijn de hot en cool inhibitiecontrole onderzocht met een...Show moreIn deze studie zijn een aantal executieve functies (EF) getest van 137 normaalbegaafde (NB) en 54 hoogbegaafde (HB) kinderen. Specifiek zijn de hot en cool inhibitiecontrole onderzocht met een gecomputeriseerd test batterij (Amsterdamse Neuropsychologische Taken). Hiervan zijn de Delay Frustration (DF) taak en de Shifting Attentional Set-Visual (SSV) taak afgenomen. De Social Skills Rating System (SSRS) is ingevuld door ouders en de zelfcontroleschaal van deze vragenlijst is geanalyseerd. Univariate variantieanalyses zijn uitgevoerd om het verschil in hot en cool inhibitiecontrole en zelfcontrole te meten tussen NB en HB kinderen. Partiële correlaties zijn gedaan om de samenhang tussen hot en cool inhibitiecontrole en zelfcontrole te meten. HB kinderen drukten significant vaker dan NB kinderen op de knop bij de DF taak. Geen verschil is gevonden in de duur van de drukknopresponsen. Op de zelfcontroleschaal scoorden HB kinderen significant lager dan de NB kinderen. HB kinderen reageren sneller op de cool inhibitie taak en maken, met name wanneer prepotent responsen geïnhibeerd moeten, worden minder fouten dan NB kinderen. De conclusie is dat HB een betere cool inhibitiecontrole, een zwakkere hot inhibitiecontrole en tevens lagere zelfcontrole hebben dan NB kinderen.Show less
Het doel van deze studie was om de relatie te onderzoeken tussen slaapbeperking en het functioneren van het werkgeheugen bij kinderen. De onderzoeksgroep bestond uit 55 kinderen van acht tot en met...Show moreHet doel van deze studie was om de relatie te onderzoeken tussen slaapbeperking en het functioneren van het werkgeheugen bij kinderen. De onderzoeksgroep bestond uit 55 kinderen van acht tot en met elf jaar oud. Om het functioneren van het werkgeheugen te meten werd gebruik gemaakt van de test Cijferreeksen. De slaapduur is experimenteel gemanipuleerd door de kinderen gedurende drie dagen één uur eerder naar bed te laten gaan. Door middel van een logboek is de slaapduur berekend. De onderzoeksgroep is verdeeld in een groep waarbij de slaapduur met minimaal dertig minuten is beperkt (SB) en een groep waarbij de slaapduur niet voldoende is veranderd (GV). Allereerst was er geen significante relatie tussen de slaapduur en de prestatie op Cijferreeksen. Wel zorgde de kortere slaapduur voor een verminderd uitgeslapen gevoel in de SB groep. Daarnaast blijkt er een geringe samenhang in de gehele groep tussen de mate waarin de slaapbeperking is gelukt en de mate waarin de slaperigheid is toegenomen. Dit verband valt weg wanneer de groep wordt onderverdeeld in SB en GV. Geconcludeerd kan worden dat er geen aantoonbaar effect is van de kortere slaapduur op het werkgeheugen.Show less
The current study examined the contributing role of ethnic background and family income in mothers’ beliefs about the ideal sensitive mother across Egyptian, Moroccan and Dutch mothers living in...Show moreThe current study examined the contributing role of ethnic background and family income in mothers’ beliefs about the ideal sensitive mother across Egyptian, Moroccan and Dutch mothers living in the Netherlands. A total of 75 mothers with at least one child between 6 months and 6 years participated. The Maternal Behavior Q-Sort was used for mothers to describe their views of the ideal mother. Maternal views of the ideal mother were very similar across the different cultural groups, and very similar to the construct of sensitivity. Mothers from ethnic minorities showed the lowest sensitivity belief scores, meaning that their views of the ideal mother were least similar to the construct of sensitivity. However, family income, not education, mediated the relationship between ethnic background and sensitivity belief scores. Families with lower income had lower maternal sensitivity belief scores. The findings add evidence to the effect of family economic stress on parenting across cultures more so than ethnicity. Our findings emphasize the importance of measuring multiple socioeconomic status indicators in cross-cultural studies.Show less
De algemene vraagstelling die binnen dit onderzoek centraal staat is: zijn er verschillen in adaptieve vaardigheden tussen kinderen met ADHD gecombineerd type, kinderen met ADHD overwegend...Show moreDe algemene vraagstelling die binnen dit onderzoek centraal staat is: zijn er verschillen in adaptieve vaardigheden tussen kinderen met ADHD gecombineerd type, kinderen met ADHD overwegend onoplettendheid type en kinderen met ADHD overwegend hyperactief-impulsief type, hoe verhouden de vaardigheden van deze kinderen zich ten opzichte van kinderen zonder ontwikkelingsstoornis en wat is de rol van sekse en leeftijd daarbij? Aan de hand van de experimentele vragenlijst Algemene Vaardigheden Jeugdigen (AVJ) werden de volgende adaptieve vaardigheden onderzocht: omgang met leeftijdsgenoten, omgang met ouders, volwassenen en gezag, aandacht voor school, werk en de toekomst evenals autonomie en zelfsturing, zelfredzaamheid, zelfverzorging en de besteding van vrije tijd. In hoeverre er bij kinderen sprake was van ADHD werd bepaald met de Sociaal Emotionele Vragenlijst (SEV). De vragenlijsten werden ingevuld door 342 ouders/opvoeders. Naar voren is gekomen dat adolescenten met ADHD in dit onderzoek meer problemen vertonen in het adaptief functioneren dan adolescenten zonder ADHD, wat een bevestiging vormt van voorgaande onderzoeken. De drie subtypen ADHD vertonen in gelijke mate vaardigheidstekorten ten opzichte van adolescenten zonder ADHD op het gebied van omgang met leeftijdsgenoten, aandacht voor school/werk en de toekomst, autonomie en zelfsturing, zelfverzorging en zelfredzaamheid en de vrije tijdsbesteding. Op het gebied van omgang met ouders, volwassenen en gezag blijken er in dit onderzoek verschillen te bestaan voor de drie subtypen ADHD betreffende de tekorten in vaardigheden. De groep adolescenten met het subtype ADHD overwegend onoplettendheid blijkt het op het gebied van omgang met ouders, volwassenen en gezag significant beter te doen dan de andere twee subtypen. Voor het toekomstige behandelaanbod aan jeugdigen met ADHD betekent dit dat het wenselijk is een sterkere nadruk te leggen op de ontwikkeling van deze adaptieve vaardigheden. Uit de resultaten blijkt dat het behandelaanbod voor adolescenten met ADHD niet sterk gedifferentieerd hoeft te worden naar het ADHD-subtype. Aan de adaptieve vaardigheden op het gebied van de omgang met ouders, volwassenen en gezag dienen in het toekomstig behandelaanbod echter meer specifiek aandacht te worden besteed omdat hier wel sprake is van grote verschillen per subtype.Show less
In dit onderzoek wordt een antwoord gegeven op de vraag of de slaapduur van invloed is op de emotionele informatieverwerking bij schoolgaande kinderen tussen de acht en elf jaar oud ...Show moreIn dit onderzoek wordt een antwoord gegeven op de vraag of de slaapduur van invloed is op de emotionele informatieverwerking bij schoolgaande kinderen tussen de acht en elf jaar oud (steekproefgrootte N = 51). De normale slaapduur van de kinderen is gedurende een week gemeten, middels een slaaplogboek en actigrafie, en de slaapduur is vervolgens gemanipuleerd door middel van verandering van bedtijd in de avond gedurende enkele opeenvolgende dagen. De kinderen werden verzocht te slapen volgens een slaapschema waarbij ze enkele dagen één uur langer en daarna één uur korter dan gewoonlijk sliepen, of in omgekeerde volgorde, met daartussen een herstelperiode van vier dagen. De emotionele informatieverwerking, het proces waarbij de wereld wordt waargenomen en beoordeeld vanuit de emoties, eigenbelangen en zorgen, is gemeten middels de Ultimatum Game en de Face Reliability Task. De resultaten van dit onderzoek laten geen eenduidig beeld zien. Niet alle prestaties op de testen na de slaapbeperking en na de slaapverlenging verschillen significant met de prestaties na de normale slaap. De prestaties die wel verschillen laten daarnaast geen eenduidige richting zien. Zo reageerden de kinderen gemiddeld na de slaapbeperking op één voorstel van de Ultimatum Game positiever dan dat ze deden nadat ze normaal geslapen hadden. Deze uitkomst kan de gedachte echter bevestigen dat korter slapen kan leiden tot impulsievere reacties en snellere onjuiste responsen op emotionele stimuli. Ook de slaapverlenging zorgde ervoor dat de kinderen gemiddeld significant positiever reageerden op één voorstel. Dit komt overeen met de gedachte dat een langere slaapduur zorgt voor een betere controle en verwerking van emoties. Uit de resultaten is niet met zekerheid op te maken dat slaapverlenging zorgt voor een verschil in het beoordelen van gezichten. Door de resultaten uit eerdere onderzoeken wordt echter wel verwacht dat langer slapen zorgt voor contextueel juistere emotionele reacties en het makkelijker herkennen van gezichtsuitdrukkingen. Ondanks dat er nog vragen onbeantwoord blijven, wijst dit onderzoek er op dat een langere slaapduur zorgt voor verbetering in de emotionele informatieverwerking.Show less
