Op het einde van de negentiende en aan het begin van de twintigste eeuw werd de Belgische parlementaire cultuur gekenmerkt door spanningen en evoluties op het vlak van representatie, legitimiteit,...Show moreOp het einde van de negentiende en aan het begin van de twintigste eeuw werd de Belgische parlementaire cultuur gekenmerkt door spanningen en evoluties op het vlak van representatie, legitimiteit, hoffelijkheid en waardigheid. Die spanningen worden in deze thesis aan de oppervlakte gebracht via een studie van debatten uit de Belgische Parlementaire Handelingen tussen 1888 en 1910 waarin Kamerleden zich genoodzaakt voelden om hun keuzes op het gebied van woordgebruik, daden/gedrag of taalkeuze te verantwoorden. Voor het eerst worden de metadebatten over hoffelijkheid systematisch onderzocht. Bovendien wordt de introductie van het Nederlands in de Belgische Kamer bestudeerd in het licht van het uitdagen van de bestaande negentiende-eeuwse hoffelijkheidstradities. Hoffelijkheid had in haar eerste, conservatieve betekenis te maken met een verfijnde cultuur van de elite. De basisprincipes in verband met hoffelijkheid waren echter niet enkel nodig voor het behoud van de waardigheid van het instituut, maar ook voor het nastreven van efficiëntie in het parlementaire debat. In haar tweede, praktische betekenis, vormde hoffelijkheid dan ook als fatsoenlijke basishouding de voorwaarde voor een efficiënte deliberatieve democratie. Beide interpretaties kwamen onder druk te staan bij de introductie van het Nederlands en de komst van de socialisten in de Kamer vanaf de late negentiende eeuw. Zij introduceerden niet enkel een nieuwe taal en/of ideologie in het halfrond, maar hadden ook een impact op de ontwikkelingen naar een meer progressieve visie op hoffelijkheid. In deze derde betekenis impliceerde hoffelijkheid werkelijk fatsoen ten opzichte van de kiezers in plaats van uiterlijk fatsoen ten opzichte van collega-Kamerleden. Hierbij kon meer legitimiteit en waardigheid verkregen worden door openlijk rekening te houden met de deelbelangen in de samenleving en door de kiezer recht te doen. Deze thesis toont aan dat het zelfs vanuit een strategisch oogpunt echter nooit de bedoeling was om volledig met de bestaande traditie te breken. De ‘nieuwelingen’ of Kamerleden die een nieuw fenomeen wensten te introduceren, trachtten dit vanuit het instituut zelf te doen. Hiervoor hadden ze legitimiteit binnen het parlement nodig en dienden ze dus ook in zekere mate een traditionele vorm van representatie na te streven. Net als hun collega’s verwezen zij dan ook naar hoffelijkheid, waarbij de traditionele en praktische interpretaties niet meteen overboord gegooid werden.Show less
