Omroep West heeft onlangs onder 3000 van hun nieuwsconsumenten een survey verspreid om de waardering voor hun nieuwsvoorzieningen te meten (Ruigrok & Gagestein, 2017). Nu wil de omroep graag...Show moreOmroep West heeft onlangs onder 3000 van hun nieuwsconsumenten een survey verspreid om de waardering voor hun nieuwsvoorzieningen te meten (Ruigrok & Gagestein, 2017). Nu wil de omroep graag weten of het toevoegen van een constructieve journalistieke werkwijze, of elementen daarvan, effect heeft in termen van toegenomen waardering en/of betrokkenheid. Constructieve journalistiek, zoals geformuleerd door Cathrine Gyldensted (2015) gaat over een nieuwe benadering van nieuws, op basis van positieve psychologie. Het zoeken van meerdere invalshoeken, mogelijkheden en perspectieven voor een verhaal staat centraal, net als een oplossings- en toekomstgerichte visie, waardoor het publiek de kans krijgt een positiever beeld van de wereld te vormen. Uiteindelijk geeft deze scriptie antwoord op de volgende onderzoeksvraag: Wat zien journalisten als de meest wenselijke manier om constructieve journalistiek toe te passen in de praktijk en waarom is dit volgens hen nodig? Om antwoord te kunnen geven op deze onderzoeksvraag zijn negen interviews afgenomen bij journalisten die ervaring hebben met constructieve journalistiek. De journalisten in kwestie zijn werkzaam bij De Correspondent, Brandpunt+, NOS, NOS op 3, Trouw en NRC. Met deelvragen en een topiclijst als leidraad werden de half gestructureerde interviews afgenomen, waarbij ook zogenaamde ‘best practice’-artikelen van journalisten gebruikt werden. De artikelen hielpen antwoord te geven op vragen over ervaringen met constructieve journalistiek in de praktijk. Met behulp van een literatuurstudie, waar gekeken is naar theorie over positieve psychologie (Seligman, 2011) reflexieve sociologie (Bourdieu, 1980) en nieuwswaarden (Galtung & Ruge, 1965; Harcup & O’Neill, 2017), zijn de antwoorden van de negen geïnterviewde journalisten gecodeerd en geanalyseerd. Uit de geanalyseerde interviews blijkt dat er veel onduidelijkheid heerst over wat constructieve journalistiek überhaupt inhoudt. Het is volgens de geïnterviewde journalisten in ieder geval géén positieve journalistiek. Men moet constructieve journalistiek überhaupt niet te zien als een op zichzelf staande discipline of methode. Het is een ‘aanvulling’ of ‘toevoeging’. Constructieve journalistiek is een ‘invalshoek’ vanuit waar de journalisten kunnen werken. De geïnterviewde journalisten geven aan dat die invalshoek verschillende vormen kan hebben om een nieuwsproduct constructief te maken. Ze bieden in hun producties graag handvatten, oplossingen, perspectief en hoop aan. Ze hopen zo het publiek een groter inzicht in situaties te geven en perspectief, als middel tegen heersende gevoelens van bijvoorbeeld machteloosheid. Volgens de geïnterviewde journalisten hebben journalisten die constructieve journalistiek bedrijven een aantal hoofdtaken, die veelal overeenkomen met vijf elementen die volgens Cathrine Gyldensted van belang zijn voor een constructieve journalist: een open blik hebben, kritisch blijven, het ‘totaalplaatje’ beschrijven, en handvatten bieden voor de toekomst. Bovendien moeten journalisten elkaar altijd vragen blijven stellen: is wat we doen in balans? Is er een oplossing? Bij het bedrijven van constructieve journalistiek mag een journalist een activistische rol aannemen zolang hij of zij maar transparant is over de methode van werken. Naast transparantie zijn ook de nieuwswaarden ‘completer beeld’, ‘meer inzicht’ en ‘meer impact’, ‘probleem-oplossingsstructuur’, ‘structurele ontwikkelingen’, ‘relevantie’ en ‘herkenbaarheid’ belangrijk voor het bepalen van de constructieve nieuwswaardigheid van een item. Als een nieuwsitem deze waarden niet van zichzelf bevat, kan de journalist ervoor kiezen die zelf toe te voegen door bijvoorbeeld extra (constructieve) vragen te stellen. Constructieve journalistiek is volgens de geïnterviewde journalisten bij uitstek geschikt voor regionale omroepen omdat zij zo publiek aan zichzelf en aan hun omgeving kunnen binden. Dat komt uiteindelijk kijk-, lees- en luistercijfers ten goede. De vraag is nu of het uiteindelijke belang van journalisten bij het gebruiken van constructieve journalistiek ligt bij positieve economische getallen of bij de positieve, maatschappelijke invloed die constructieve journalistiek kan hebben. De conclusie zou kunnen zijn dat een commerciële omroep vooral aan constructieve journalistiek doet voor de toenemende kijkcijfers, maar een medium horend bij de publieke omroep heeft zich aan maatschappelijke taken te houden en voert constructieve journalistiek binnen die maatschappelijke taken uit. Duidelijk is in ieder geval dat de constructieve journalistiek nog voorlichting behoeft om verdere (onterechte) vooroordelen en labels te voorkomen.Show less
