Satirische nieuwsprogramma’s als The Daily Show en The Colbert Report ontwikkelen zich steeds meer tot belangrijke nieuwsbronnen. Kenmerkend voor dit genre is dat er zowel mediakritiek als...Show moreSatirische nieuwsprogramma’s als The Daily Show en The Colbert Report ontwikkelen zich steeds meer tot belangrijke nieuwsbronnen. Kenmerkend voor dit genre is dat er zowel mediakritiek als politieke kritiek wordt geleverd. Volgens Waisanen (2009) gebruiken deze programma’s hiervoor doorgaans drie retorische strategieën: ‘parodic polyglossia’, ‘contextual clash’ en ‘satirical specificity’. In dit onderzoek is geanalyseerd hoe het Nederlandse satirische nieuwsprogramma Zondag met Lubach (ZML) deze strategieën inzet en welke gevolgen dit heeft voor de manier waarop er in het programma mediakritiek en politieke kritiek wordt geleverd. Hiertoe is het derde seizoen van ZML onderworpen aan een ‘Multimodal Discourse Analysis’. Dit betekent dat de verschillende semiotische elementen die samen betekenis creëren in het programma in kaart zijn gebracht in een ‘codesheet’. Het gaat om de elementen stemgebruik, taalgebruik, visuele betekenisdragers, geluid en intertekstualiteit. Het blijkt dat ZML vooral mediakritiek levert door middel van ‘satirical specificity’, waarbij interactie met mediafragmenten een sleutelrol speelt. Presentator Arjen Lubach voert een dialoog met deze fragmenten, waarbij hij ze ondervraagt en bekritiseert. Deze strategie wordt ondersteund door de ‘parodic polyglossia’-strategie: Lubach zet verschillende stemmetjes op om bijvoorbeeld verslaggevers te imiteren en te bekritiseren. Ook de ‘contextual clash’-strategie is hierbij van belang, doordat situaties worden bekritiseerd door ze te vergelijken met situaties die daar sterk van verschillen. Daarnaast worden kijkers door middel van de ‘instructive interaction’-strategie, die een aanvulling vormt op het werk van Waisanen, aangespoord om zelf verantwoordelijkheid te nemen om kwesties op te lossen. ZML vertoont hiermee neoliberale trekken, aangezien ook binnen het neoliberalisme het individu wordt aangemoedigd om op zijn eigen deskundigheid te vertrouwen en zichzelf autonoom te besturen. Geconcludeerd kan worden dat ZML fungeert als een waakhond van zowel de mediacratie als de democratie, omdat het medialandschap én het politieke veld in de gaten worden gehouden en spelers uit deze disciplines terug worden gefloten wanneer zij de fout ingaan. Ook vervult het programma een hulphond-functie: kijkers die in het overvolle medialandschap de weg kwijt dreigen te raken, worden door ZML geholpen om zich te richten op de belangrijkste ontwikkelingen en om de berichtgeving daarover kritisch te bekijken. Hiermee wordt bijgedragen aan de mediawijsheid van de kijkers.Show less
