We bevinden ons midden in een informatierevolutie waarin we steeds meer leren over de wereld via ons computerscherm in plaats van de papieren krant. Hoewel het internet de toegang tot informatie...Show moreWe bevinden ons midden in een informatierevolutie waarin we steeds meer leren over de wereld via ons computerscherm in plaats van de papieren krant. Hoewel het internet de toegang tot informatie heeft gedemocratiseerd hebben mis- en desinformatie zich kunnen wortelen in de maalstroom aan informatie. Dit legt een grote verantwoordelijkheid bij het publiek om informatie op betrouwbaarheid te beoordelen. Deze replicatiestudie van het onderzoek van Wineburg en McGrew (2017) heeft als doel om diegenen te onderzoeken die ervaring hebben in het evalueren en verifiëren van online informatie om te begrijpen welke strategieën zij gebruiken. Een steekproef is getrokken van twintig personen: tien factcheckers en tien journalistiekstudenten. Deze groepen worden geobserveerd terwijl zij digitale bronnen over sociale en politieke kwesties verifiëren. Onderzocht wordt: welke researchstrategie – vertical reading en/of lateral reading – hanteren Nederlandse factcheckers en journalistiekstudenten om de betrouwbaarheid van webinformatie te beoordelen? Uit het onderzoek blijkt dat journalistiekstudenten en factcheckers een mengvorm van vertical en lateral reading toepassen wanneer zij webinformatie verifiëren. Ze beginnen verticaal en bekijken de kenmerken van een website. Vervolgens verlaten ze de website om in nieuwe tabbladen de betrouwbaarheid van de oorspronkelijke bron te beoordelen. Factcheckers leggen in hun zoektocht de nadruk op lateral reading, waardoor ze in kortere tijd tot meer gegronde conclusies komen dan studenten die vaker vertical reading gebruiken. Desondanks illustreren de bevindingen dat zowel factcheckers als journalistiekstudenten voldoende voorbereid zijn om zich te navigeren in het digitale landschap. Tegelijkertijd wijzen de bevindingen op een behoefte aan intensiever onderwijs in factchecken, wat de digitale competenties van beginnende journalisten kan ondersteunen.Show less
Het doel van dit onderzoek is om de rolopvattingen te achterhalen van internationale factcheckers, aangesloten bij het International Fact-Checking Network (IFCN). Hiervoor is de volgende...Show moreHet doel van dit onderzoek is om de rolopvattingen te achterhalen van internationale factcheckers, aangesloten bij het International Fact-Checking Network (IFCN). Hiervoor is de volgende onderzoeksvraag opgesteld: ‘Welke rolopvattingen hebben internationale factcheckers, aangesloten bij het International Fact-Checking Network?’ Om antwoord te kunnen geven op de onderzoeksvraag zijn er 14 semigestructureerde interviews afgenomen bij internationale factcheckers uit verschillende landen over de hele wereld. Gedurende deze interviews zijn de respondenten bevraagd over hun taakomschrijvingen en rolopvattingen tijdens hun werk voor verschillende soorten factcheckorganisaties, zoals NGO’s, universiteiten en factcheck-afdelingen van gevestigde nieuwsorganisaties. De resultaten tonen aan dat factcheckers wereldwijd een maatschappelijke functie dragen, naast hun primaire taak van informeren en feiten presenteren. Die maatschappelijke functie kan bestaan uit rollen als ‘schadebeperker’ door schadelijke onderwerpen te signaleren, als ‘scheidsrechter’ door het publiek te onderwijzen en het publieke personen verantwoordelijk te houden, als vorm van accountability-journalistiek en als ‘expertjager’, door de juiste experts in een bepaald vakgebied te vinden. De resultaten van dit onderzoek zijn vergeleken met de rolopvattingen van journalist, activist en expert volgens een voorgaande studie van Graves & Cherubini (2016). Uit de antwoorden van de respondenten bleek dat de meeste factcheckers zich identificeren met de rol van journalist, gevolgd door de rol van activist. Factcheckers identificeren zich het minst met de rol van expert. De uitdagingen van factcheckers verschillen per organisatie en per land. Tijdgebrek, geloofsovertuigingen en vakjargon zijn voorbeelden van dergelijke uitdagingen. De respondenten beschouwen transparantie van bronnen en methodologische transparantie als centrale journalistieke normen. Op basis van de resultaten van dit onderzoek zijn suggesties voor vervolgonderzoek geformuleerd, bijvoorbeeld naar de rolopvattingen van Scandinavische of Aziatische factcheckers en onderzoek naar de rolopvattingen van factcheckers wereldwijd met behulp van kwantitatieve onderzoeksmethoden.Show less
Dit onderzoek naar de professionele waarden, rolopvattingen en opvattingen over werkwijzen van Braziliaanse factcheckers heeft als doel inzicht te verschaffen in de positionering van Braziliaanse...Show moreDit onderzoek naar de professionele waarden, rolopvattingen en opvattingen over werkwijzen van Braziliaanse factcheckers heeft als doel inzicht te verschaffen in de positionering van Braziliaanse factcheckers in hun dagelijkse professionele praktijk, het (nationale en mondiale) journalistieke veld en de Braziliaanse maatschappij. Deze informatie kan dienen als verdieping van de kennis over het relatief nieuwe concept van factchecken als onafhankelijke discipline, waar buiten de Verenigde Staten slechts beperkt onderzoek naar is gedaan. De onderzoeksvraag die wordt beantwoord, luidt: ‘Wat zijn de professionele waarden, rolopvattingen en werkwijzen van Braziliaanse factcheckers?’ Het onderzoek is kwalitatief van aard. Om antwoord te kunnen geven op de onderzoeksvraag zijn elf semi-gestructureerde interviews over het onderzoeksonderwerp afgenomen bij Braziliaanse factcheckers. Deze zijn geanalyseerd en in verband gebracht met voorafgaand onderzoek. Op deze manier is in het kader van boundary work verkend hoe de respondenten hun eigen beroep definiëren en inkaderen. Transparantie en objectiviteit zijn de waarden die het merendeel van de respondenten het meest van belang achten. Zij zien het als hun voornaamste doel om publieke voorlichting te verschaffen, al dan niet in actieve vorm via burgereducatie. De helft van de respondenten ziet het ook als taak van factcheckers om politieke actoren aan te zetten tot beter gedrag. Het verbeteren van de journalistiek beschouwen slechts vier van de respondenten als doel. Driekwart trekt geen harde grens tussen journalistiek en factchecken, maar ziet factchecken als onderdeel van journalistiek of als sterk verwante discipline. De overige drie respondenten schetsen wel een scherp contrast tussen reguliere journalistiek en factchecken, voornamelijk op basis van gebruikte methodologie en selectie van onderwerpen. Impact wordt vaak gezien als meest relevante factor bij de claimselectie. De meeste respondenten plegen geen wederhoor omwille van de eigen veiligheid of omdat de bron onvindbaar is. Alle respondenten staan kritisch tegenover het gebruik van expertbronnen. De grootste uitdagingen van Braziliaanse factcheckers zijn het waarborgen van de veiligheid en het vinden van voldoende financiering. Op basis van de resultaten wordt vervolgonderzoek voorgesteld naar verdere verkenning van de werkwijzen van Braziliaanse factcheckers via etnografische observatie. Dit zou een passende aanvulling op dit onderzoek zijn, dat enkel inzicht geeft in de visie van de respondenten op geschikte werkwijzen voor factcheckers. Een andere suggestie voor vervolgonderzoek is om meer vergelijkend onderzoek te verrichten naar de verschillen in rolopvattingen en werkwijzen tussen factcheckorganisaties in verschillende landen. Omdat de rolopvattingen en werkwijzen van factcheckers dikwijls locatie- en cultuurgebonden blijken, biedt dit mogelijk nieuwe inzichten.Show less
