Letterperceptie en letterkennis zijn van belang voor de identificatie van letters, wat nodig is om te leren lezen. Huidig onderzoek heeft getracht overeenkomsten en verschillen in letterperceptie...Show moreLetterperceptie en letterkennis zijn van belang voor de identificatie van letters, wat nodig is om te leren lezen. Huidig onderzoek heeft getracht overeenkomsten en verschillen in letterperceptie tussen peuters en volwassenen in kaart te brengen. De steekproef bestond uit 20 volwassenen (60% vrouw) en 103 peuters (gemiddeld 41.8 maanden oud; 52% meisjes). Met behulp van een eye-tracker werd de letterperceptie van de participanten in kaart gebracht. Om de letterkennis van peuters te meten, werden er twee letterbladen aan hen voorgelegd waarop zij letters konden aanwijzen en benoemen. Peuters bleken korter te fixeren op key features dan volwassenen. Er bleken verschillen te zijn in de fixatiegebieden van peuters met kennis van hun naamletter, peuters zonder kennis van hun naamletter en volwassenen, maar er was geen duidelijk patroon in te zien in deze verschillen. Samen verklaarden leeftijd en letterkennis 74% van de verschillen in fixatieduur. Leeftijd was een significante voorspeller voor fixatieduur, maar letterkennis niet. Geconcludeerd kan worden dat leeftijd en letterkennis een belangrijke rol spelen bij de ontwikkeling van letterperceptie, hoewel de ontwikkeling van deze vaardigheden niet geheel parallel lopen. Daarnaast lijkt er nog een andere, onbekende factor een rol te spelen in de ontwikkeling van letterperceptie.Show less
In dit onderzoek is de relatie tussen letterperceptie en letterkennis onderzocht, omdat dit twee belangrijke vaardigheden zijn bij het lezen. Letterperceptie is de waarneming en de onderscheiding...Show moreIn dit onderzoek is de relatie tussen letterperceptie en letterkennis onderzocht, omdat dit twee belangrijke vaardigheden zijn bij het lezen. Letterperceptie is de waarneming en de onderscheiding van letters. Letterkennis is het herkennen van bepaalde kenmerken van een letter, waardoor de letter geïdentificeerd kan worden. De hoofdvraag is: Is er een relatie tussen het fixeren op de key van een letter en de hoeveelheid letterkennis? De key is het deel van een letter waarop gemiddeld het meest op gefixeerd wordt in korte tijd. Er is correlationeel onderzoek gedaan bij drie- en vierjarige kinderen (verdeeld in de groepen: ‘Geen letterkennis’, ‘Beginnende letterkennis’ en ‘Enige letterkennis’) en volwassenen (Volledige letterkennis). Met een eyetracker is de letterperceptie van de letters R, M, S, Z, P, en K gemeten. Er is gevonden dat volwassenen met volledige letterkennis, meer fixeren op de key van een letter dan kinderen met minder letterkennis. Dit is echter niet bij de letters R en S gevonden. Tevens zijn alleen verschillen tussen kinderen en volwassenen gevonden, maar niet tussen de drie groepen van Letterkennis bij kinderen. Er zal verder onderzocht moeten worden welke letters van het alfabet in verband staan met letterkennis en waarom er een verschil is tussen de lettersShow less
Om te kunnen lezen, moet een kind verschillen tussen letters kunnen waarnemen. Letters onderscheiden zich van elkaar door de features die ze bevatten. Door de waarneming van deze features ...Show moreOm te kunnen lezen, moet een kind verschillen tussen letters kunnen waarnemen. Letters onderscheiden zich van elkaar door de features die ze bevatten. Door de waarneming van deze features (letterperceptie), bepaalt het kind om welke letter het gaat. Er is onderzoek gedaan naar de soort features die gebruikt worden bij het identificeren van letters, maar niet hoe deze ontwikkeling verloopt. In dit onderzoek is gekeken of er een relatie is tussen letterkennis en letterperceptie. Verwacht wordt dat mensen met meer letterkennis, meer fixeren op de key-feature van een letter. Daarnaast is gekeken of deze relatie ook bestaat tussen het kennen van de naamletter en het fixeren op de key-feature van de naamletter. Bij 192 proefpersonen is een letterkennistaak en letterperceptietaak afgenomen. De groep werd opgesplitst in geen, beginnende, volledige en enige letterkennis. Uit de Kruskal-Wallis toets bleek dat de letterkennisgroepen van elkaar verschilden in de mate van het fixeren op de key-feature. Uit de Mann-Whitney toetsen bleek dat mensen met volledige letterkennis meer fixeren op de key-feature van een letter dan mensen met geen of nauwelijks letterkennis. Uit de Wilcoxon toets bleek dat er geen verschil was in de mate waarin gefixeerd werd op de key-feature van de naamletter in vergelijking met de overige letters. Uit het onderzoek bleek een positieve relatie tussen letterkennis en letterperceptie. De key-feature speelt een rol bij het waarnemen van verschillen tussen letters.Show less
Kinderen komen al op jonge leeftijd in aanraking met de geletterde cultuur. Om meer inzicht te krijgen in de ontwikkeling van geletterdheid wordt in huidige studie onderzocht of kleuters naar...Show moreKinderen komen al op jonge leeftijd in aanraking met de geletterde cultuur. Om meer inzicht te krijgen in de ontwikkeling van geletterdheid wordt in huidige studie onderzocht of kleuters naar specifieke punten, ofwel ‘key features’, kijken om een letter te herkennen. Volwassenen maken gebruik van ‘key features’ voor het herkennen van letters, maar het is nog onduidelijk wanneer dit zich ontwikkelt. Bij een groep van 60 kleuters met een gemiddelde leeftijd van 60 maanden (SD = 6.66) wordt gekeken of zij naar ‘key feature’ gebieden van een letter kijken. Tevens worden verschillende aspecten van geletterdheid gemeten van deze kleuters, namelijk foneem sensitiviteit, receptieve letterkennis en geletterdheid van de thuisomgeving. De belangrijkste bevindingen zijn: (1) Gemiddeld fixeerden experts niet meer of minder dan kleuters op de ‘key features’ van alle zes letters. (2) Bij een deel van de letters fixeerden kleuters uit een meer geletterde thuisomgeving gemiddeld meer op ‘key features’ dan kleuters uit een minder geletterde thuisomgeving. Bij de andere letters werd geen effect gevonden voor geletterdheid van de thuisomgeving. (3) Voor de letter ‘R’ bleek dat kleuters gemiddeld meer fixeerden op ‘key features’ dan experts. En kleuters uit een minder geletterde thuisomgeving fixeerden gemiddeld meer op de ‘key features’ van letter ‘R’ dan kleuters uit een meer geletterde thuisomgeving. (4) Receptieve letterkennis bleek een significante voorspeller van de mate van fixaties op ‘key features’ door kleuters.Show less
Volwassen kijken naar de ‘key feature’ van de letter om de letter te herkennen en niet naar de hele letter. Maar hoe kijken peuters, met weinig letterkennis, naar letters? In dit onderzoek is de...Show moreVolwassen kijken naar de ‘key feature’ van de letter om de letter te herkennen en niet naar de hele letter. Maar hoe kijken peuters, met weinig letterkennis, naar letters? In dit onderzoek is de relatie tussen letterperceptie en ontluikende geletterdheid onderzocht. Er is van 101 driejarige peuters de letterkennis, visuele perceptie en schrijfontwikkeling getest. Uit dit onderzoek blijkt dat er geen significantie relatie is gevonden tussen letterperceptie en ontluikende geletterdheid. Wel is gebleken dat er een relatie is tussen de duur van het fixeren op de key van de letter en letterkennis. Dit onderzoek geeft informatie over hoe peuters naar letters kijken en over de relatie tussen letterperceptie en ontluikende geletterdheid.Show less
Deze studie heeft als doel het mechanisme van letterperceptie bij kleuters in kaart te brengen. Het geeft antwoord op de vraag in hoeverre letterperceptie bij kleuters gerelateerd is aan de...Show moreDeze studie heeft als doel het mechanisme van letterperceptie bij kleuters in kaart te brengen. Het geeft antwoord op de vraag in hoeverre letterperceptie bij kleuters gerelateerd is aan de factoren (ontluikend) schrijven en letterkennis. In de studie namen 60 kleuters deel (M = 60.00, SD = 6.66), waarvan 26 meisjes, die geworven werden via verschillende basisscholen uit de Randstad (Nederland). Met de eye-tracker Tobii T120 werden oogbewegingen op letters in kaart gebracht. Er werden drie taakjes afgenomen waarbij de letterperceptie, de letterkennis en het schrijfniveau werden gemeten. Met T-toetsen, een Oneway-ANOVA en een multipele regressieanalyse werden vier hypotheses getoetst. Uit de studie is geconcludeerd dat het schrijfniveau van kinderen niet samenhangt met letterperceptie, maar dat er wel een verband is tussen letterkennis en letterperceptie. Schrijfniveau en letterkennis als voorspellers waren niet significant gerelateerd aan letterperceptie. Deze resultaten geven inzicht in de werking van letterperceptie bij kleuters. Voor een completer beeld van dit mechanisme letterperceptie zou in vervolgonderzoek studie moeten worden gedaan bij oudere kinderen.Show less
Deze studie heeft als doel om de bestaande theorieën over ontluikende geletterdheid en het leren lezen uit te breiden met nieuwe kennis over het fixeren van kleuters op key features van 6 letters....Show moreDeze studie heeft als doel om de bestaande theorieën over ontluikende geletterdheid en het leren lezen uit te breiden met nieuwe kennis over het fixeren van kleuters op key features van 6 letters. Ondanks de vele onderzoeken bij kleuters naar vaardigheden die voorafgaan aan het leren lezen, zijn er geen studies bekend waarin het verband tussen letterkennis en letterperceptie wordt getoetst. Er zijn eveneens geen studies bekend waarin onderzocht wordt of er een verband is tussen de geletterdheid van de thuisomgeving en het fixeren van kleuters op key features. Wetenschappelijk onderbouwde kennis over de fixatie op letters van kleuters met een ontluikende geletterdheid, draagt bij aan bestaande theorieën over ontluikende geletterdheid en het leren lezen. In de praktijk levert dit een beter inzicht op in de ontwikkeling van geletterdheid en het leren lezen van kinderen. Met deze nieuwe kennis kan mogelijk al op jonge leeftijd getraind worden op vaardigheden die vooraf gaan aan het conventionele lezen om zodoende het leren lezen te bevorderen. De vraag die in dit onderzoek beantwoord zal worden, luidt: Is er verschil in de mate van fixeren op key features van letters tussen kleuters met minder en meer letterkennis? Verondersteld wordt dat kleuters met minder letterkennis minder op de key features zullen fixeren dan kleuters die meer letterkennis hebben. De tweede vraag die in deze studie beantwoord zal worden, luidt: is er een verband tussen de geletterdheid van de thuisomgeving en het fixeren van kinderen op key features van letters? Verondersteld wordt dat er een verband is waarbij een hoge mate van thuisgeletterdheid samengaat met een hoge mate van fixeren op key features. Dit onderzoek is een correlationeel onderzoek dat uitgevoerd is bij kinderen van 4 en 5 jaar. Het fixeren op letters is gemeten door middel van de eyetracker (Tobii, 2010) waarmee oogfixaties gemeten kunnen worden. Deze methode is een kindvriendelijke methode omdat de proefpersoon geen helm of andere materialen op het hoofd hoeft. Op deze manier kan ook bij kleuters data verzameld worden over oogfixaties. De receptieve en expressieve letterkennis zijn door middel van gedragstaken gemeten. De geletterdheid van de thuisomgeving is gemeten met een indirecte maat, een herkenningsvragenlijst.Show less
