In dit kwalitatieve onderzoek is getracht een antwoord te vinden op de vraag hoe het ervaren leiderschap het organizational citizenship behaviour (OCB) bij leerkrachten op het Minkema College...Show moreIn dit kwalitatieve onderzoek is getracht een antwoord te vinden op de vraag hoe het ervaren leiderschap het organizational citizenship behaviour (OCB) bij leerkrachten op het Minkema College beïnvloedt. Ook is gekeken welke rol span of control (SOC) hierin speelt. Om deze onderzoeksvraag van een antwoord te voorzien, zijn semigestructureerde interviews afgenomen. De respondenten betroffen zes medewerkers van het Minkema College in Woerden, Utrecht, waarvan twee leidinggevenden en vier leerkrachten. Uit het onderzoek is gebleken dat het ervaren leiderschap de aanwezigheid van bepaalde categorieën van OCB bij de leerkrachten verklaart. Het ervaren leiderschap van een van de leidinggevenden blijkt overwegend relatie georiënteerd. Zijn leiderschapsgedrag is gekoppeld aan OCB-categorieën consciëntieusheid, sportiviteit en altruïsme bij zijn twee leerkrachten. Het ervaren leiderschap van de andere leidinggevende is overwegend taak georiënteerd, en gekoppeld aan OCB-categorieën altruïsme en sportiviteit bij haar twee leerkrachten. Ondanks dat de relatie tussen leiderschap en OCB bij leerkrachten in eerder kwantitatief onderzoek is aangetoond, kan vanwege de kwalitatieve aard van deze studie in beperkte mate uitspraken worden gedaan over de causaliteit tussen het ervaren leiderschap en OCB bij de leerkrachten. SOC is een construct gebleken met een ambivalente invloed. De respondenten geven in de interviews wisselende signalen af met betrekking tot de vraag of de effecten van de SOC van hun leidinggevenden positief of negatief zijn. Deze observatie is in lijn met recent onderzoek, waarin wordt gesteld dat de implicaties van SOC complexer zijn dan eerdere literatuur het doorgaans laat lijken. Dit onderzoek heeft bijgedragen aan de literatuur door te voldoen aan suggesties voor vervolgonderzoek vanuit verschillende studies. Ook is een bijdrage geleverd aan het verhelpen van een hiaat in de literatuur binnen het onderzoeksgebied van leiderschap en het verband met OCB. Het onderwijs vormt een sector die in toenemende mate voor diverse maatschappelijke uitdagingen komt te staan. Het is aan te bevelen om OCB in te gaan zetten als hulpmiddel om deze uitdagingen het hoofd te bieden. Deze aanbeveling is al gedaan in eerder onderzoek. Het verschil met dat en mijn onderzoek, is dat we nu gezien hebben dat de schoolmedewerkers er klaar voor zijn. Zowel de leidinggevenden als de leerkrachten hebben immers een positieve mening over het concept OCB en zien de meerwaarde ervan in.Show less
In dit onderzoek is onderzocht in welke mate de mentor leerlingen in het eindexamenjaar op dit moment in hun sociaal-emotionele behoeften voorziet en welke behoeften leerlingen hierin nog hebben....Show moreIn dit onderzoek is onderzocht in welke mate de mentor leerlingen in het eindexamenjaar op dit moment in hun sociaal-emotionele behoeften voorziet en welke behoeften leerlingen hierin nog hebben. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van pedagogisch bureau OOK, zodat ze een effectieve training voor mentoren kunnen (door)ontwikkelen. De sociaal-emotionele behoeften van leerlingen zijn uitgesplitst in drie basisbehoeften; competentie, autonomie en sociale verbondenheid. Deze basisbehoeften zijn gebaseerd op de Self-Determination Theory van Deci en Ryan (2000). De volgende deelvragen zijn onderzocht: “Welke sociaal-emotionele behoeften van leerlingen op het gebied van autonomie, sociale verbondenheid en competentie worden momenteel vervuld door de mentor?”, “Hebben leerlingen het meest behoefte aan mentor ondersteuning op het gebied van competentie, autonomie of sociale verbondenheid?”, “Verschilt de mate waarin leerlingen behoefte hebben aan ondersteuning van de mentor van de mate waarin zij hierin worden vervuld?” en “Verschillen leerlingen op basis van onderwijsniveau en profielachtergrond in de mate waarin zij voorzien worden en behoefte hebben aan autonomie, sociale verbondenheid en competentie?”. Aan het onderzoek hebben 66 eindexamenleerlingen van de havo en vwo deelgenomen. Voor de participanten was een minimale leeftijd van 16 jaar vereist. De onderzoekspopulatie bestond uit 17 mannen, 48 vrouwen en 1 ‘anders’. De verdeling van het niveau van de populatie bestond uit 29 havisten en 37 vwo’ers. Het vakkenprofiel dat wordt gevolgd door de betreffende respondenten is een natuurprofiel of een maatschappijprofiel. In de onderzoekspopulatie volgden 36 respondenten een natuurprofiel en 30 respondenten een maatschappijprofiel. De scholen zijn geworven binnen het netwerk van de onderzoekers en door scholen op het internet te zoeken en deze te benaderen, waarbij alle scholen binnen de provincie Zuid-Holland of Utrecht lagen. De vragenlijst is gebaseerd op de Mentor Evaluation Tool en de Work-Related Scale for Basic Need Satisfaction. In de vragenlijst zijn de drie basisbehoeften van de Self-Determination Theory - autonomie, competentie en sociale verbondenheid - uitgevraagd. Daarnaast zijn ook de achtergrondvariabelen gender, school, onderwijsniveau en profiel en school uitgevraagd. De eerste deelvraag liet zien dat leerlingen op dit moment gemiddeld het meest voorzien worden in autonomie door hun mentor en het minst in competentie en sociale verbondenheid. De tweede deelvraag liet zien dat leerlingen gemiddeld het meest behoefte hebben aan begeleiding bij competentie en autonomie en het minste behoefte hebben aan begeleiding bij sociale verbondenheid. Hieruit volgde dat er een verschil is in constructen tussen de behoefte van leerlingen en mate waarin zij hier huidig in worden vervuld. Er zijn tegen de verwachting in geen significante verschillen gevonden in behoeften van leerlingen van havo of vwo en leerlingen met een natuur- of maatschappijprofiel. Het advies is om als mentor meer aandacht te besteden aan de ondersteuning van eindexamenleerlingen in hun autonomie en competentie en in mindere mate in de onderlinge sociale verbondenheid. Het is belangrijk dat de leerlingen het gevoel hebben dat zij zelf de vrijheid hebben om keuzes te maken en dat zij genoeg zelfvertrouwen hebben om hun eindexamens te halen. Hier kan OOK aan bijdragen door deze handvatten in trainingen aan te bieden aan mentoren, waarbij met verschillende modules kan worden ingegaan op de ondersteuning in autonomie en competentie. Hoewel de meeste leerlingen aangeven dezelfde behoefte voor competentie en autonomie te hebben, zijn er ook mogelijk onderlinge verschillen. Het is daarom interessant om toekomstig onderzoek te richten op de persoonskenmerken van leerlingen, zodat er mogelijk uitspraken kunnen worden gedaan over specifieke behoeften van een eindexamenleerling.Show less
