In het laatste decennium van de negentiende eeuw doet zich een verschijnsel voor dat ook al in de tijd zelf wordt omschreven met woorden als mystiek, nieuwe mystiek of mysticisme. Deze termen...Show moreIn het laatste decennium van de negentiende eeuw doet zich een verschijnsel voor dat ook al in de tijd zelf wordt omschreven met woorden als mystiek, nieuwe mystiek of mysticisme. Deze termen duiken steeds vaker op en worden in verband gebracht met geheimzinnigheid, duisterheid en occultisme, maar ook met het streven naar ‘het hogere’ of een hoger leven in de meest brede zin van het woord, al heeft het vaak weinig met het traditionele geloof te maken. Deze nieuwe mystiek vermengt zich bij sommigen ook met idealistische opvattingen, zoals het in die tijd opkomende socialisme, marxisme en anarchisme. In mijn scriptie staat de vraag wat het verband is tussen de nieuwe mystiek en het socialisme in het laatste decennium van de negentiende eeuw. Ik zal mij daarbij beperken tot Nederland. Om deze vraag te beantwoorden zal ik eerst ingaan op wat men onder ‘nieuwe mystiek’ dient te verstaan. Vervolgens zal ik kort een beeld schetsen van het socialisme ten tijde van het fin de siècle en nagaan op welke wijze socialisme en mystiek samenkomen in het werk van socialistisch georiënteerde schrijvers en kunstenaars. Tot slot zal ik onderzoeken in hoeverre de polemiek over mystiek en socialisme in het sociaal-culturele en literaire tijdschrift De Kroniek in 1896 de relatie tussen mystiek en socialisme in het fin de siècle verder kan verhelderen.Show less
