Leiden University Student Repository

Vries, Lydia de 2019

Preken voor en door leken? De verhouding tussen de preek en de betogende religieuze sproke

Bachelor thesis | Nederlandse taal en cultuur (BA)

closed access

In dit BA-eindwerkstuk wordt onderzoek gedaan naar de verhouding tussen de Middelnederlandse preek en de betogende religieuze sproke. Dit wordt gedaan aan de hand van de volgende onderzoeksvraag:...Show moreIn dit BA-eindwerkstuk wordt onderzoek gedaan naar de verhouding tussen de Middelnederlandse preek en de betogende religieuze sproke. Dit wordt gedaan aan de hand van de volgende onderzoeksvraag: hoe verhoudt zich de betogende religieuze sproke formeel, retorisch en exhortatief tot de preek en wat zegt dit over de functie van de betogende religieuze sproke? Het corpus voor dit onderzoek bestaat uit de 51 sproken die door Hogenelst in Sproken en sprekers als betogend religieus worden aangemerkt. Eerst worden de begrippen ‘preek’ en ‘sproke’ gedefinieerd en de formele, retorische en exhortatieve kenmerken waarop de betogende religieuze sproken worden geanalyseerd toegelicht. De sproken worden daarna geanalyseerd op formele aspecten van een preek, koppelingen met feestdagen en liturgie, op retorische kenmerken waaronder het gezag van de spreker, het citeren en parafraseren van autoriteiten en de uitwerking van de dilatatio en tot slot op hun exhortatieve karakter. Uit het onderzoek blijkt dat er genoeg overeenkomsten op formeel, retorisch en functioneel gebied te vinden zijn tussen de preek en de betogende religieuze sproke om een verband tussen deze twee genres te leggen. Er zijn zelfs diverse aanwijzingen dat de betogende religieuze sproke gefunctioneerd heeft als een soort preek voor de leek. Het zijn wellicht niet altijd preken door leken, maar wel overwegend preken voor leken.Show less